Cách trồng ngải cứu: Mẹo và kỹ thuật để cây phát triển tốt

Cách trồng ngải cứu tại nhà đang dần trở thành xu hướng trong các gia đình yêu thích thảo dược thiên nhiên. Không chỉ dễ trồng, ít tốn công chăm sóc, mà cây ngải cứu còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Nông Nghiệp Phố sẽ hướng dẫn bạn cách trồng ngải cứu phát triển khỏe mạnh.

Cây ngải cứu là gì?

Cây ngải cứu (Artemisia absinthium) là loài thảo mộc có mùi hương đặc trưng, được dùng làm thuốc trong y học cổ truyền. Cây có thân trắng bạc hoặc xanh bạc, lá xanh vàng và hoa nhỏ màu vàng nhạt.

Nguồn gốc từ Châu Âu, nhưng ngải cứu dễ trồng và hiện phổ biến ở cả Châu Á, Châu Phi, Châu Mỹ. Cây từng nổi tiếng vì là thành phần chính trong rượu Absinthe – loại rượu từng bị cấm ở Mỹ do lo ngại gây ảo giác, nhưng đã được hợp pháp hóa từ năm 2007.

Cây ngải cứu và các cách dùng khác nhau

Điều kiện trồng và chuẩn bị trước khi trồng ngải cứu

Thời vụ trồng ngải cứu

Ngải cứu có thể trồng quanh năm, nhưng thời điểm lý tưởng nhất là vào đầu mùa xuân hoặc đầu mùa thu, khi thời tiết mát mẻ, độ ẩm cao giúp cây nhanh bén rễ và phát triển ổn định. Tại miền Bắc, bạn nên trồng từ tháng 2 - 4 hoặc tháng 8 - 10. Miền Nam có thể linh hoạt hơn nhờ khí hậu ôn hòa quanh năm.

Chọn chậu trồng phù hợp

Do trồng cây tại nhà, chủ yếu là trồng trên sân thượng, ban công nên sử dụng thùng xốp vừa rẻ vừa tốt cho cây. Nếu sử dụng thùng xốp thì không nên đục thủng đáy để thoát nước mà nên đục lỗ ở bên thành thùng xốp. Điều này giúp cây luôn có đủ lượng nước và phân bón cần thiết.

Về đất trồng, phân bón và cải tạo đất

Sử dụng đất sạch kết hợp phân bón hữu cơ: phân bò, phân gà, phân trùn quế…. Có thể trộn 7 phần đất sạch + 3 phần phân trùn quế.

Nếu tự lấy đất được thì khỏi tốn tiền mua, chỉ chú trọng vào khâu làm đất và bón phân hợp lý là được. Cũng như trồng rau ngoài ruộng, người nông dân cần cày bừa kỹ, phơi ải đất rồi bón lót, bón thúc… thì ở nhà cũng làm tương tự.

Đầu tiên, người trồng cần có một lượng đất nhất định (đất phù sa là tốt nhất). Đem đập nhỏ nhưng không quá vụn rồi phơi khô (phơi ải) ít nhất 10 ngày để diệt mầm bệnh. Để cây khỏe và lớn nhanh cần một hàm lượng phân chuồng hoai như phân bò, phân gà, phân trùn quế… Bón bổ sung cho đất trước khi trồng và sau mỗi lần thu hoạch, cải tạo lại đất.

Chuẩn bị dụng cụ, đất trồng và giống cây

Cách trồng ngải cứu phổ biến tại nhà

Cây ngải cứu có thể trồng bằng cách gieo hạt, trồng cây con hoặc cắm cành.

Nhưng đơn giản nhất và nhanh nhất là cắm cành. Người trồng có thể chặt một đoạn thân cây ngải cứu khoảng 20 – 30 cm và cắm xuống đất. Khoảng một tháng là có thể thu hoạch được.

Nên tỉa bớt một phần lá già để hạn chế mất nước và kích thích cây đâm chồi mới. Tuy nhiên, cần giữ lại một lượng lá nhất định để cây vẫn thực hiện được quá trình quang hợp — nếu loại bỏ toàn bộ lá, cây có thể bị suy yếu và chết.

Về mật độ trồng, bạn nên bố trí cây cách nhau khoảng 25cm. Ngay sau khi trồng, phủ một lớp rơm rạ mỏng lên bề mặt đất để giữ ẩm và hạn chế cỏ dại. Tưới nước nhẹ nhàng bằng vòi phun sương để đất và rễ ổn định.

Cách chăm sóc cây ngải cứu để cây phát triển tốt

Ánh sáng: Đa phần các loại rau đều ưa nắng. Do đó cần chọn vị trí có đủ ánh sáng (tối thiểu 6h/ngày) để trồng cây mới có hiệu quả.

Nước: Nước rất cần thiết cho cây phát triển nhưng nếu tưới quá nhiều hoặc quá ít đều không tốt.

Ngày tưới 2 lần. Tưới đẫm vào buổi sáng và tưới nhẹ vào buổi chiều. Nên cân đối lượng nước tước theo mùa giúp cây phát triển tốt.

Phân bón: Phải bón phân cân đối hợp lý, không thừa cũng không thiếu. Tuỳ từng loại cây mà có chế độ bón phân khác nhau.

Bón lót trước khi trồng cây con bằng phân chuồng hoai mục, phân cá ủ hoai, phân trùn quế.
Bón thúc 2 kg phân trùn quế + ½ muỗng cà phê phân NPK 16-16-8/khay xốp : bón định kỳ 15 ngày/lần.

Sau khoảng 1 tháng là bạn có thể thu hoạch ngải cứu. Vào những mùa thay đổi thời tiết, trẻ nhỏ, người lớn dễ bị cảm, bạn có thể chủ động trồng rau ngải cứu tại nhà. Đây sẽ là bài thuốc tốt, an toàn mà không cần tìm đâu xa.

Rau ngải cứu cũng có tác dụng dưỡng da, được nhiều chị em ưa chuộng.

Khi nào thu hoạch và cách bảo quản ngải cứu

Sau khoảng 40 ngày kể từ khi trồng, bạn có thể tiến hành thu hoạch ngải cứu. Khi cắt, nên dùng kéo hoặc dao bén để cắt cách gốc khoảng 10cm, giúp cây tiếp tục ra chồi mới cho lần thu hoạch tiếp theo. Nhờ khả năng tái sinh nhanh, ngải cứu là loại rau có thể trồng quanh năm và thu hái nhiều đợt.

Sau khi thu hoạch, để bảo quản ngải cứu tươi lâu, bạn có thể:

Giữ tươi: Rửa sạch, để ráo nước rồi bọc kín bằng màng bọc thực phẩm và cất vào ngăn mát tủ lạnh. Cách này giúp bảo quản trong 3–5 ngày.
Phơi khô: Phơi trong bóng râm, nơi thoáng mát đến khi khô hẳn, sau đó bảo quản trong lọ thủy tinh kín hoặc túi zip, đặt nơi khô ráo. Phần ngải cứu khô có thể dùng để pha trà hoặc làm thuốc.

Ngải cứu là nguyên liệu được sử dụng trong nhiều bài thuốc dân gian trị cảm lạnh, đau bụng, cảm cúm,... Chúc bạn trồng và sử dụng cây ngải cứu hiệu quả tại nhà!

Lợi ích của cây ngải cứu đối với sức khỏe và đời sống

Ngải cứu sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền, đặc biệt là Đông y. Dù từng gây tranh cãi về tác dụng phụ khi sử dụng quá liều trong rượu, ngải cứu không bị xem là chất gây ảo giác nếu dùng đúng cách.

Giảm đau, kháng viêm

Ngải cứu có khả năng hỗ trợ giảm đau, đặc biệt là các chứng đau do viêm khớp. Nghiên cứu cho thấy việc sử dụng kem bôi chứa 3% chiết xuất ngải cứu giúp cải thiện đau và tăng khả năng vận động ở người bị viêm khớp gối. Tuy nhiên, không nên bôi trực tiếp ngải cứu tươi lên da vì có thể gây kích ứng.

Chống ký sinh trùng

Từ thời Ai Cập cổ đại, ngải cứu đã được sử dụng để hỗ trợ điều trị nhiễm giun đường ruột nhờ hợp chất thujone. Một số nghiên cứu hiện đại trên động vật cho thấy ngải cứu có khả năng tiêu diệt sán dây và ký sinh trùng, nhưng vẫn cần thêm nghiên cứu để xác minh hiệu quả trên người.

Chống oxy hóa

Ngải cứu chứa hợp chất chamazulene, có tác dụng chống oxy hóa mạnh – đặc biệt vào thời điểm cây chưa ra hoa. Chất này giúp trung hòa gốc tự do, góp phần phòng ngừa các bệnh lý mạn tính như tim mạch, ung thư hay Alzheimer.

Hỗ trợ giảm viêm đường ruột

Hợp chất artemisinin trong ngải cứu giúp ức chế các phản ứng viêm, có lợi cho người mắc bệnh viêm ruột, như bệnh Crohn. Một nghiên cứu cho thấy sử dụng chiết xuất ngải cứu 500mg/ngày có thể giúp giảm triệu chứng và giảm nhu cầu dùng thuốc steroid.

Mặc dù ngải cứu mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng cần sử dụng kỹ lưỡng. Một số hợp chất có thể gây độc nếu dùng quá liều, vì vậy bạn nên tuân theo các quy định an toàn và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Lợi ích của cây ngải cứu đối với sức khỏe

Một số lưu ý quan trọng khi dùng ngải cứu

Khi dùng ngải cứu như một vị thuốc, cần tuân thủ đúng liều lượng và cách dùng để đảm bảo hiệu quả và an toàn cho sức khỏe.

Dưới đây là một số điểm quan trọng cần ghi nhớ:

Không tự ý kết hợp ngải cứu với nghệ: Ngải cứu có tác dụng giữ ấm, điều hòa khí huyết và hỗ trợ an thai, trong khi nghệ lại có tính hoạt huyết. Việc dùng chung hai loại này cần có hướng dẫn từ bác sĩ để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe.
Người mắc bệnh gan nặng không nên dùng: Những người bị viêm gan hoặc xơ gan ở mức độ nặng nên tránh dùng ngải cứu, do tinh dầu trong cây có thể gây hại cho gan.
Phụ nữ mang thai 3 tháng đầu nên tránh dùng: Dù ngải cứu có thể giúp an thai, nhưng trong tam cá nguyệt đầu tiên, mẹ bầu không nên sử dụng vì dễ ảnh hưởng đến thai nhi. Từ tháng thứ 4 trở đi, nếu muốn dùng thì cần hỏi ý kiến chuyên gia.
Tránh dùng khi bị rối loạn tiêu hóa cấp: Nếu đang gặp các vấn đề nghiêm trọng về tiêu hóa như rối loạn hấp thu, bạn không nên sử dụng ngải cứu vì có thể làm tình trạng trầm trọng hơn.
Không nên dùng ngải cứu thường xuyên: Vì ngải cứu có dược tính mạnh, việc sử dụng liên tục trong thời gian dài có thể gây kích ứng hệ thần kinh do chất alpha-thujone trong cây, thậm chí dẫn đến ngộ độc.

Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi dùng ngải cứu để đảm bảo an toàn, nhất là khi sử dụng với mục đích điều trị bệnh.

Các câu hỏi thường gặp khi trồng ngải cứu tại nhà

Ngải cứu bị vàng lá là do đâu?

Thường do thiếu ánh sáng, đất úng nước hoặc bón phân sai cách. Nên kiểm tra chậu và điều chỉnh điều kiện chăm sóc.

Ngải cứu có thể trồng thủy canh được không?

Không phổ biến. Cây thích hợp trồng trong đất vì cần giá thể tơi xốp và môi trường giàu dinh dưỡng hơn.

Có cần che nắng cho cây ngải cứu khi mới trồng không?

Nên che nắng nhẹ trong 3–5 ngày đầu nếu nắng gắt, sau đó để cây phát triển bình thường dưới ánh sáng tự nhiên.

Cây ngải cứu có thu hoạch được nhiều lần không?

Có. Sau mỗi đợt cắt tỉa, cây sẽ ra nhánh mới và có thể thu hoạch nhiều lần trong năm.

Ngải cứu có cần phun thuốc trừ sâu không?

Ít khi cần. Nếu có sâu, nên ưu tiên dùng chế phẩm sinh học hoặc biện pháp thủ công để đảm bảo an toàn khi sử dụng làm thuốc hoặc thực phẩm.

Qua bài viết, bà con đã biết cách trồng ngải cứu từ khâu chuẩn bị, lựa chọn giống đến chăm sóc và thu hoạch đúng cách. Để bắt đầu dễ dàng hơn, bà con có thể tham khảo sản phẩm phân bón, dụng cụ làm vườn từ Nông Nghiệp Phố.

THÔNG TIN LIÊN HỆ