Cách xử lý rơm rạ bằng trichoderma sau thu hoạch đúng cách

Sau mỗi vụ thu hoạch, hàng triệu tấn rơm rạ bị đốt bỏ trên khắp các cánh đồng, gây ô nhiễm không khí nghiêm trọng. Trong bối cảnh canh tác bền vững được khuyến khích, cách xử lý rơm rạ bằng trichoderma đang trở thành giải pháp sinh học thân thiện, giúp phân hủy rơm rạ thành phân hữu cơ tự nhiên. Vậy làm thế nào để áp dụng đúng kỹ thuật xử lý rơm rạ bằng Trichoderma ngay tại ruộng? Hãy cùng Nông Nghiệp Phố tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Những tác hại và hệ lụy của việc đốt rơm rạ

Đốt rơm rạ sau thu hoạch tuy nhanh gọn và có vẻ tiện lợi, nhưng lại gây nhiều tác hại lâu dài cho đất và môi trường.

Quá trình đốt làm mất đi lượng lớn chất hữu cơ quý giá, khiến đất khô cứng, thoái hóa và kém màu mỡ. Tro rơm chỉ cung cấp dinh dưỡng rất hạn chế, trong khi nhiệt độ cao từ đốt rơm khiến nước trong đất bay hơi nhanh chóng. Đồng thời, khói rơm rạ phát thải nhiều khí độc hại như CO₂, CH₄, CO, SO₂… ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người, đặc biệt là hệ hô hấp.

Thay vì đốt bỏ, rơm rạ hoàn toàn có thể trở thành nguồn tài nguyên hữu cơ quý giá nếu được tận dụng đúng cách. Người nông dân có thể dùng rơm rạ làm phân bón, nguyên liệu trồng nấm, thức ăn chăn nuôi hoặc phục vụ canh tác hữu cơ. Việc ủ rơm thành phân xanh không chỉ cải tạo đất, giảm chi phí sản xuất mà còn góp phần bảo vệ môi trường và hướng đến nền nông nghiệp bền vững.

Vậy xử lý rơm rạ sau thu hoạch như thế nào cho đúng, tiết kiệm và thân thiện với môi trường? Hãy cùng Nông Nghiệp Phố tiếp tục tìm hiểu cách xử lý rơm rạ bằng trichoderma sau đây.

Những tác hại và hệ lụy của việc đốt rơm rạ

Vì sao nên xử lý rơm rạ bằng chế phẩm sinh học?

Thay vì đốt bỏ gây ô nhiễm và làm thoái hóa đất, ngày càng nhiều nông dân chuyển sang xử lý rơm rạ bằng chế phẩm sinh học như một giải pháp an toàn, tiết kiệm và thân thiện với môi trường.

Cách xử lý rơm rạ bằng trichoderma là giải pháp an toàn, chứa các chủng nấm có lợi phân giải nhanh các chất hữu cơ khó phân hủy trong rơm rạ như xenlulo, lignin,... Nhờ đó, rơm rạ được biến đổi thành phân hữu cơ giàu mùn, trả lại dưỡng chất cho đất mà không cần sử dụng thêm phân hóa học.

Không chỉ hỗ trợ cải tạo đất, chế phẩm sinh học còn giúp ức chế nấm bệnh hại trong đất, bảo vệ rễ cây trồng và thúc đẩy hệ vi sinh vật có lợi phát triển. Đặc biệt, quy trình xử lý đơn giản, dễ áp dụng tại ruộng, không tốn nhiều chi phí và công sức.

Xử lý rơm rạ bằng chế phẩm sinh học như một giải pháp an toàn

Cách xử lý rơm rạ bằng trichoderma sau thu hoạch

Để rơm rạ sau thu hoạch phân hủy hiệu quả và không gây hại đến đất hoặc cây trồng vụ sau, việc xử lý bằng Trichoderma cần được thực hiện đúng kỹ thuật. Người nông dân có thể lựa chọn phương pháp xử lý tại ruộng (tại chỗ) hoặc ủ đống, tùy vào điều kiện canh tác, thổ nhưỡng và thời vụ. Dưới đây là quy trình chi tiết:

Chuẩn bị nguyên liệu

Rơm rạ tươi hoặc khô, đã cắt ngắn để dễ phân hủy.
Chế phẩm Trichoderma dạng bột hoặc dạng lỏng.
Mật rỉ đường: cung cấp nguồn carbon giúp nấm hoạt động mạnh.
Nước sạch: để hòa tan chế phẩm.
Có thể kết hợp EM (Effective Microorganisms) để khử mùi và tăng tốc độ phân hủy.

Nguyên liệu cần đảm bảo sạch, không lẫn rác thải khó phân hủy. Việc phối trộn đúng tỷ lệ giữa Trichoderma, mật rỉ đường và nước kích hoạt hệ vi sinh vật hoạt động hiệu quả, thúc đẩy quá trình hoai mục.

Cách xử lý rơm rạ bằng trichoderma sau thu hoạch

Cách xử lý rơm rạ bằng trichoderma tại ruộng

Phù hợp với diện tích ruộng lớn, tiết kiệm công thu gom. Các bước thực hiện cách xử lý rơm rạ bằng trichoderma tại ruộng như sau:

Bước 1: Rải đều rơm rạ sau thu hoạch khắp mặt ruộng.

Bước 2: Pha chế phẩm Trichoderma với nước và mật rỉ đường theo hướng dẫn của nhà sản xuất.

Bước 3: Dùng bình phun hoặc máy bơm để phun đều dung dịch lên lớp rơm rạ.

Bước 4:Lấp nhẹ một lớp đất mỏng lên bề mặt để giữ ẩm.

Bước 5: Duy trì độ ẩm cho ruộng trong vòng 15–20 ngày để đảm bảo vi sinh vật hoạt động liên tục.

Hiệu quả: Phân hủy trực tiếp tại ruộng, tạo lớp mùn tự nhiên, cải tạo đất, chuẩn bị tốt cho vụ mùa tiếp theo.

Cách xử lý rơm rạ bằng trichoderma bằng phương pháp ủ đống

Phù hợp với lượng rơm rạ vừa hoặc nhỏ, dễ kiểm soát quá trình phân hủy. Các bước thực hiện cách xử lý rơm rạ bằng trichoderma bằng phương pháp ủ đống:

Bước 1: Gom rơm rạ thành đống cao khoảng 1,2–1,5m.

Bước 2: Pha chế phẩm Trichoderma với mật rỉ đường và nước sạch.

Bước 3: Trộn đều dung dịch lên từng lớp rơm khi chất thành đống (ủ theo tầng).

Bước 4: Phủ bạt nilon để giữ ẩm và nhiệt độ ổn định.

Bước 6: Đảo trộn định kỳ mỗi 5–7 ngày để đảm bảo phân hủy đều

Thời gian ủ: Khoảng 20–30 ngày, tùy theo thời tiết và độ ẩm môi trường.

Hiệu quả: Cho ra mùn hữu cơ chất lượng, sử dụng làm phân bón hoặc cải tạo đất tại chỗ.

Xử lý rơm rạ bằng chế phẩm sinh học

Ngay sau khi thu hoạch lúa, thay vì thu gom hoặc đốt rơm rạ, bà con có thể giữ nguyên lượng rơm rạ trên ruộng và tiến hành xử lý bằng chế phẩm vi sinh phân hủy rơm rạ.

Cách làm rất đơn giản:

Bước 1: Dùng 1 gói chế phẩm 500g cho mỗi 1.000m², có thể kết hợp 1kg phân lân để tăng hiệu quả.

Bước 2: Hòa chế phẩm với nước sạch, sau đó rải đều lên bề mặt ruộng. Có thể xử lý lặp lại sau vài ngày để đảm bảo phân hủy triệt để.

Sau khi rải chế phẩm, cần tiến hành làm đất ngay, không để chậm quá 2–3 ngày. Sau đó, giữ nước trong ruộng, để ruộng phơi lộ trong 10–12 ngày, lắng bùn 1–2 ngày rồi mới tiến hành gieo cấy. Quy trình này giúp rơm rạ phân hủy hoàn toàn, tránh gây ngộ độc hữu cơ cho cây lúa.

Ngoài xử lý trực tiếp trên ruộng, bà con cũng có thể ủ rơm rạ thành phân bón hữu cơ:

Gom rơm rạ sau vụ gặt thành đống.
Tưới đều hỗn hợp chế phẩm vi sinh, nước sạch và một ít phân NPK lên đống rơm.
Dùng bùn trát kín và phủ bạt nilon để giữ ẩm, sau 3 tuần sẽ thu được phân hữu cơ giàu dưỡng chất.

Loại phân này có thể dùng bón lót, giúp giảm đến 30% lượng phân hóa học và tăng năng suất cây trồng lên đến 7%, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường và nâng cao giá trị sản xuất nông nghiệp theo hướng bền vững.

Phương pháp xử lý tại ruộng (tại chỗ) hoặc ủ đống

Lợi ích của cách xử lý rơm rạ bằng trichoderma, chế phẩm sinh học

Nhiều mô hình sản xuất lúa đã cho thấy khi rơm rạ được xử lý đúng kỹ thuật bằng Trichoderma, ruộng lúa tơi xốp, giàu mùn, cây lúa sinh trưởng mạnh, thân to, đẻ nhánh khỏe, hạt sáng đẹp, ít sâu bệnh và năng suất tăng rõ rệt.

Phân giải nhanh thành mùn hữu cơ: Trichoderma giúp rơm rạ hoai mục nhanh, tạo mùn giàu dinh dưỡng, dễ hấp thu cho cây trồng.
Cải tạo đất, tăng độ màu mỡ: Mùn hữu cơ cải thiện kết cấu đất, giữ ẩm tốt, thúc đẩy hệ vi sinh có lợi phát triển.
Giảm chi phí phân bón: Đất giàu mùn giúp cây khỏe mạnh, giảm nhu cầu dùng phân hóa học và thuốc BVTV.
Giảm ô nhiễm, thân thiện môi trường: Không tạo khí độc như khi đốt, góp phần giảm phát thải khí nhà kính và bụi mịn.

Lưu ý về cách xử lý rơm rạ bằng trichoderma

Chọn đúng điều kiện ruộng: Trichoderma là nấm hiếu khí, nên hoạt động kém trong môi trường ngập nước. Nếu ruộng ẩm vừa phải, xử lý bằng Trichoderma sẽ rất hiệu quả. Ngược lại, với ruộng ngập úng, bà con nên dùng chế phẩm vi sinh chứa vi khuẩn phân hủy yếm khí.

Không để rơm rạ phân hủy tự nhiên trong nước: dễ gây hiện tượng yếm khí, tạo ra độc chất hữu cơ làm cây lúa chết non hoặc kém phát triển.

Phải vùi rơm rạ sau khi rải chế phẩm trong vòng 3–4 ngày để giữ ẩm và tạo điều kiện cho nấm phát triển.

Giảm lượng phân đạm vụ sau, do đất đã có thêm mùn hữu cơ. Bón quá nhiều đạm dễ gây đổ ngã và tăng nguy cơ sâu bệnh.

Những vấn đề thường gặp về cách xử lý rơm rạ bằng trichoderma

Xử lý rơm rạ bằng Trichoderma bao lâu thì hoai mục?

Thông thường sau 20–30 ngày, rơm rạ sẽ phân hủy hoàn toàn nếu giữ đủ ẩm và làm đúng kỹ thuật.

Trichoderma có hoạt động được trong ruộng ngập nước không?

Không. Trichoderma là nấm hiếu khí, chỉ hoạt động tốt trong môi trường ẩm thoáng, không ngập úng.

Nên rải chế phẩm trước hay sau khi làm đất?

Nên rải trước khi làm đất, sau đó cày/xới ngay để giữ ẩm và tạo điều kiện cho nấm phát triển.

Có thể kết hợp Trichoderma với phân bón khác không?

Có. Có thể kết hợp với phân lân hoặc NPK khi ủ hoặc rải để tăng hiệu quả phân hủy.

Rơm rạ sau xử lý có gây ngộ độc hữu cơ cho cây không?

Không, nếu xử lý đúng kỹ thuật. Trichoderma giúp phân hủy triệt để, hạn chế tình trạng yếm khí gây ngộ độc.

Thay vì đốt bỏ gây lãng phí và ô nhiễm, cách xử lý rơm rạ bằng trichoderma giúp nông dân tái tạo đất đai và đóng góp vào nền nông nghiệp bền vững, thân thiện với môi trường. Bạn có thể tham khảo thêm các sản phẩm trichoderma, thuốc trừ sâu đất sạch, phân bón hoặc dụng cụ làm vườn tại Nông Nghiệp Phố, nơi đồng hành cùng người nông dân hiện đại trong từng mùa vụ.

THÔNG TIN LIÊN HỆ