Cách ủ rác nhà bếp với Trichoderma: Biến rác thải thành phân hữu cơ

Cách ủ rác nhà bếp với Trichoderma là giải pháp hiệu quả biến rác thải hữu cơ thành phân bón sạch, an toàn cho cây trồng. Phân hữu cơ nhà bếp giúp giảm lượng rác ra môi trường, tiết kiệm chi phí và phù hợp với gia đình đô thị. Bài viết này, Nông Nghiệp Phố sẽ hướng dẫn bà con cách ủ rác nhà bếp với Trichoderma, tránh mùi hôi và đảm bảo có thể dùng hiệu quả.

Tham khảo: Nấm Trichoderma - Thành phần, Tác dụng và cách sử dụng hiệu quả

Rác nhà bếp là gì?

Rác nhà bếp là tất cả các loại rác thải sinh ra trong quá trình chuẩn bị và nấu ăn trong nhà bếp, bao gồm các loại thức ăn thừa, rau củ quả không dùng, vỏ trái cây, bã cà phê, bã trà, và các loại rác hữu cơ khác. Đây là loại rác dễ phân hủy và có thể được ủ để tạo thành phân bón hữu cơ cho cây trồng.

Rác thải nhà bếp được chia làm 3 nhóm:

Nhóm hữu cơ dễ phân hủy: vỏ rau củ quả, lá cây có thể dùng ủ phân hữu cơ.
Nhóm có thể tái sử dụng: kim loại, nhựa, giấy, nilon, thủy tinh,…
Nhóm vô cơ là những phế phẩm không thể sử dụng hoặc tái chế lại.

Phân loại rác thải nhà bếp

Lợi ích của việc ủ rác nhà bếp

Ủ rác nhà bếp mang lại nhiều giá trị thiết thực trong đời sống và sản xuất nông nghiệp, đặc biệt phù hợp với những ai theo đuổi lối sống xanh, nông nghiệp tự nhiên.

Giảm thiểu rác thải sinh hoạt: Thay vì vứt bỏ, rác hữu cơ từ nhà bếp như vỏ rau củ, trái cây, bã cà phê,... được tận dụng, giúp giảm đáng kể lượng rác đưa ra môi trường.
Tạo phân bón hữu cơ chất lượng: Rác thải sau khi ủ cùng Trichoderma sẽ trở thành nguồn phân bón giàu vi sinh vật có lợi, giúp cải thiện độ phì nhiêu của đất.
Hạn chế mùi hôi và ruồi muỗi: Ủ đúng cách sẽ làm giảm mùi hôi đáng kể, đồng thời ngăn chặn sự phát triển của ruồi gián trong khu vực bếp và vườn.
Cải tạo đất trồng: Phân hữu cơ từ rác thải bếp giúp đất tơi xốp, tăng khả năng giữ nước, giữ chất dinh dưỡng và phục hồi các vùng đất bạc màu, thoái hóa.
Bảo vệ môi trường và khí hậu: Ủ rác hữu cơ giúp giảm phát thải khí nhà kính methane, từ đó góp phần tích cực vào công cuộc chống biến đổi khí hậu.

Phân biệt các loại rác có thể ủ và không nên ủ

Không phải tất cả rác thải từ nhà bếp đều có thể đem đi ủ thành phân hữu cơ. Cần phân loại đúng ngay từ đầu sẽ giúp quá trình ủ diễn ra thuận lợi. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết:

Các loại rác nhà bếp có thể ủ

Nhóm rác hữu cơ dễ phân hủy, không có dầu mỡ và không chứa mầm bệnh là lựa chọn lý tưởng để đem đi ủ: Vỏ và lõi trái cây, rau củ thừa, hạt và vỏ quả khô, bã cà phê, bã trà, vỏ trứng, thực phẩm giàu tinh bôt, cơm nguội, bánh mì không mặn, lá cây khô, cỏ, cành nhỏ,...

Các loại rác nhà bếp không nên ủ

Một số loại rác có thể gây mùi hôi, thu hút ruồi bọ hoặc làm gián đoạn quá trình phân hủy, cần tránh tuyệt đối: Thịt, cá, xương, thức ăn chiên xào, dầu mỡ, sản phẩm từ sữa, phân, chất thải từ vật nuôi, rác vô cơ và không phân hủy sinh học, túi ni lông, bao bì nhựa, cao su, hóa chất nông nghiệp, thuốc trừ sâu, phân bón hóa,...

Cần chuẩn bị trước khi ủ rác nhà bếp

Trước khi bắt tay vào quá trình ủ rác nhà bếp thành phân hữu cơ, bạn cần chuẩn bị đầy đủ nguyên liệu, dụng cụ và chọn vị trí phù hợp.

Nguyên liệu ủ

Nguyên liệu để ủ rác nhà bếp rất dễ tìm, đa phần là những thứ sẵn có trong sinh hoạt hàng ngày:

Rác xanh (nguồn Nitơ): Là các loại rác hữu cơ ẩm, dễ phân hủy, giàu dinh dưỡng. Bao gồm: rau củ quả thừa, vỏ trái cây, bã cà phê, bã đậu, tóc, lông vật nuôi...
Rác nâu (nguồn Carbon): Là các vật liệu khô, xốp giúp cân bằng độ ẩm và tạo độ thoáng cho đống ủ. Bao gồm: lá khô, vụn gỗ, giấy không in màu, vỏ trứng, rơm khô, bã trà túi lọc…

Phân biệt rác hữu cơ xanh và hữu cơ nâu

Mật rỉ đường (tùy chọn): Là phụ phẩm từ quá trình sản xuất đường mía, giúp tăng tốc độ phân hủy và bổ sung thêm dinh dưỡng cho phân bón. Có thể pha loãng trước khi dùng.
Nấm Trichoderma: Nấm Trichoderma loại nào tốt? Trichoderma là loại nấm đối kháng sinh học có lợi, giúp đẩy nhanh quá trình phân hủy rác hữu cơ, khử mùi hôi, cải thiện chất lượng phân và phòng chống nấm hại đất.

Mật rỉ đường và trichoderma hỗ trợ ủ rác nhà bếp

Dụng cụ ủ

Bạn cần chuẩn bị một thùng ủ có dung tích phù hợp (từ 25–160 lít tùy lượng rác mỗi ngày). Yêu cầu:

Có nắp đậy kín để tránh mùi và côn trùng.
Có các lỗ nhỏ thoáng khí (khoảng 0.5cm) cách nhau 15–20cm quanh thân thùng để giúp rác thoát hơi, tránh yếm khí.
Nếu có thể, chọn loại thùng có cửa phụ hoặc van xả đáy để dễ lấy phân sau khi hoàn tất quá trình ủ.
Ngoài ra, cần chuẩn bị xẻng nhỏ, dao, kéo để cắt rác thành miếng nhỏ giúp phân hủy nhanh hơn, và găng tay để đảm bảo vệ sinh.

Vị trí phù hợp để ủ

Dù dùng thùng đậy kín, quá trình ủ vẫn có thể tạo mùi nhẹ, nên cần chọn vị trí đặt thùng ủ phù hợp:

Đặt nơi thoáng khí, nhiều nắng, cách xa khu vực sinh hoạt như bếp, phòng khách.
Tránh nơi ẩm ướt, dễ ngập nước, nên lót bên dưới bằng lớp cát dày 20–40cm để hấp thụ chất lỏng thải ra từ quá trình phân hủy.
Ưu tiên đặt thùng trên bề mặt đất ổn định, không sụt lún, không đặt trực tiếp lên nền gạch lát kín.

Cách ủ rác nhà bếp với Trichoderma

Bạn có thể thực hiện ủ rác nhà bếp với Trichoderma theo các bước sau:

Bước 1: Xếp lớp nguyên liệu vào thùng ủ

Bắt đầu cho một lớp rác nâu (như lá khô, giấy vụn, vỏ trứng) dày khoảng 10cm vào đáy thùng.

Tiếp theo là một lớp rác xanh (rau củ thừa, vỏ trái cây…) cũng khoảng 10cm.

Sau mỗi lớp, bạn phun nhẹ hỗn hợp nước pha mật rỉ đường để kích hoạt quá trình phân hủy, rồi rắc một lớp mỏng chế phẩm Trichoderma lên bề mặt.

Bước 2: Lặp lại cho đến khi đầy thùng

Tiếp tục xen kẽ các lớp rác nâu và rác xanh theo thứ tự tương tự, kèm theo nước rỉ mật và Trichoderma.

Trong quá trình xếp, nếu nguyên liệu quá ướt, bạn nên vắt ráo nước; ngược lại, nếu quá khô, hãy phun thêm nước để duy trì độ ẩm vừa phải (khoảng 50–60% – sờ vào thấy ẩm, không nhỏ giọt).

Bước 3: Ủ kín và đảo trộn định kỳ

Sau khi thùng được lấp đầy, hãy đậy nắp kín và đặt ở nơi thoáng khí, có ánh nắng nhẹ.

Sau khoảng 15 ngày, mở thùng và đảo đều hỗn hợp để đảm bảo rác được phân hủy đều, hạn chế mùi hôi và tình trạng yếm khí.

Tiếp tục theo dõi và đảo thêm 1–2 lần nữa nếu cần cho đến khi phân ủ hoai mục hoàn toàn.

Thời gian ủ rác nhà bếp đến khi được sử dụng

Thời gian ủ rác nhà bếp thành phân hữu cơ có thể thay đổi tùy theo điều kiện cụ thể như: loại nguyên liệu sử dụng, độ ẩm trong thùng ủ, nhiệt độ môi trường và mức độ hoạt động của vi sinh vật.

Thông thường, sau khoảng 7–9 ngày, quá trình lên men bắt đầu diễn ra rõ rệt. Lúc này, phần nước chảy ra từ thùng ủ (nếu có) có thể được pha loãng với nước (theo tỷ lệ 1:100) để tưới cây như một loại dịch dinh dưỡng sinh học.

Sau khoảng 25 ngày, nếu thấy nguyên liệu chưa hoai kỹ (vẫn còn vụn thức ăn chưa phân hủy hết), có thể trộn thêm một lượng nhỏ Trichoderma để thúc đẩy quá trình phân hủy, rồi tiếp tục ủ thêm.

Đến khoảng 30 ngày, phân sẽ chuyển sang màu nâu sẫm hoặc đen, có mùi đất đặc trưng, không còn mùi hôi và kết cấu tơi mịn. Lúc này, phân đã đạt độ hoai mục tốt và có thể dùng để bón trực tiếp cho cây trồng.

Cách sử dụng phân bón từ rác ủ nhà bếp

Dùng bón gốc cho cây

Cây trồng trong chậu: Trộn đều phân ủ với đất theo tỷ lệ 1:3 (1 phần phân, 3 phần đất) trước khi trồng hoặc rải quanh gốc cây, sau đó lấp đất mỏng và tưới nước.

Cây trồng ngoài đất vườn: Đào rãnh xung quanh gốc cây, cho phân vào và lấp đất lại. Nên bón vào đầu hoặc giữa mùa mưa để cây hấp thụ tốt hơn.

Trộn vào đất trước khi trồng

Khi cải tạo đất cũ hoặc chuẩn bị đất mới để trồng rau, hoa, bạn có thể trộn đều phân ủ với đất trồng theo tỷ lệ 2–3kg/m² để tăng độ tơi xốp, cải thiện dinh dưỡng và hệ vi sinh vật trong đất.

Tưới bằng nước lên men hữu cơ

Nếu trong quá trình ủ có sinh ra nước rỉ, bạn có thể lọc lấy phần nước này và pha loãng với nước sạch theo tỷ lệ 1:100 để tưới cho rau, hoa kiểng hoặc cây ăn trái. Nên tưới vào sáng sớm hoặc chiều mát, 1–2 lần/tuần.

Ba cách cơ bản sử dụng phân hữu cơ ủ từ rác nhà bếp

Những điều lưu ý về cách ủ rác nhà bếp với Trichoderma

Không sử dụng nguyên liệu có tinh dầu, thịt cá hoặc sản phẩm từ sữa: Những nguyên liệu này dễ gây mùi hôi, chứa vi khuẩn gây hại và làm chậm quá trình phân hủy.

Kiểm soát độ ẩm trong suốt quá trình ủ: Độ ẩm phù hợp từ 40–60%. Thêm nước nếu quá khô, bổ sung rơm khô nếu quá ướt.

Theo dõi nhiệt độ để kiểm tra tiến trình ủ: Có thể dùng que gỗ cắm vào đống ủ, sau 7 ngày kiểm tra nếu thấy ấm là quá trình đang diễn ra tốt.

Câu hỏi thường gặp khi ủ rác nhà bếp với Trichoderma

Phân có bị nóng không?

Có. Khi Trichoderma hoạt động phân hủy chất hữu cơ, nhiệt độ trong đống ủ có thể tăng lên. Đây là dấu hiệu tốt cho thấy vi sinh vật đang hoạt động mạnh. Tuy nhiên, nếu quá nóng hoặc bốc mùi khét, bạn nên kiểm tra lại độ ẩm hoặc độ thoáng khí

Dùng rác tươi hay rác đã khô?

Nên dùng rác tươi, càng mới càng tốt. Tuy nhiên, cần cắt nhỏ và vắt bớt nước nếu rác quá ướt để tránh bị thối, sinh mùi hôi.

Có cần trộn thêm đất không?

Có thể trộn thêm 1 lớp đất mỏng hoặc tro trấu để tăng độ tơi xốp và giúp vi sinh dễ phát triển. Không bắt buộc nhưng sẽ giúp quá trình ủ diễn ra thuận lợi hơn.

Bao lâu thì nên đảo trộn?

Khoảng 5–7 ngày/lần. Đảo trộn giúp cung cấp thêm oxy, làm đống ủ thông thoáng, tránh tình trạng yếm khí và sinh mùi hôi.

Trời mưa có nên tiếp tục ủ rác không?

Có thể tiếp tục ủ, nhưng cần che chắn kỹ đống ủ để tránh nước mưa làm rửa trôi dinh dưỡng và gây úng. Nên để thùng ủ nơi có mái che hoặc dùng nắp đậy kín.

Cách ủ rác nhà bếp thành phân hữu cơ với Trichoderma đơn giản, bất kỳ ai cũng có thể bắt đầu tại nhà. Đừng bỏ qua cơ hội tận dụng rác hữu cơ đúng cách, vừa tiết kiệm, vừa tốt cho đất, tốt cho cây. Tìm hiểu ngay cách ủ rác nhà bếp với Trichoderma của Nông Nghiệp Phố để bắt đầu hành trình làm vườn xanh ngay hôm nay!

Ghé ngay Nông Nghiệp Phố nếu bạn cần được tư vấn và chọn mua chế phẩm nấm Trichoderma hiệu quả cho vườn nhà.

Nông Nghiệp Phố - chuỗi cửa hàng chuyên cung cấp đất sạch và giá thể, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật chính hãng, tiện lợi và uy tín trên toàn quốc.

THÔNG TIN LIÊN HỆ

Website: https://nongnghieppho.vn/
Hotline: 086 5399 086
Zalo: https://zalo.me/