Cách trồng nấm mối trắng tại nhà đơn giản và năng suất cao

Cách trồng nấm mối trắng tại nhà đang dần trở thành xu hướng của nhiều gia đình yêu thích thực phẩm sạch, giàu dinh dưỡng. Với hướng dẫn từ Nông Nghiệp Phố, bạn hoàn toàn có thể tự tay tạo ra môi trường thích hợp để nấm phát triển khỏe mạnh và cho năng suất cao.

Nấm mối trắng là gì? Có thể trồng được không?

Nấm mối trắng là loại nấm tự nhiên quý hiếm, mọc sau những cơn mưa đầu mùa và thường xuất hiện gần các tổ mối dưới lòng đất. Hương vị của chúng rất đặc trưng: ngọt, giòn và thơm, được nhiều người ưa chuộng trong các món xào, canh hoặc nướng.

Trước đây, nấm mối được xem là "của trời cho", không thể trồng. Nhưng với công nghệ nuôi trồng hiện đại, các cơ sở giống đã nhân nuôi được hệ sợi nấm mối trắng và cung cấp giống thương phẩm. Vì vậy, trồng nấm mối trắng tại nhà đã không còn là điều xa vời.

Loài nấm chưa nhiều chất dinh dưỡng cho sức khỏe

Điều kiện sinh trưởng lý tưởng của nấm mối trắng

Để nấm mối trắng phát triển khỏe mạnh và cho năng suất tốt, điều quan trọng nhất là tạo được môi trường nuôi trồng gần giống với điều kiện ngoài tự nhiên, nơi mà nấm sinh trưởng.

Nhiệt độ: Nấm mối ưa khí hậu ấm, nhiệt độ lý tưởng dao động từ 28 đến 32°C. Nhiệt độ thấp hơn sẽ làm chậm quá trình phát triển, còn nếu quá cao có thể khiến hệ sợi yếu hoặc chết.

Độ ẩm không khí: Trong giai đoạn tạo quả thể (ra nấm), độ ẩm không khí nên duy trì ở mức 75-90%. Bạn có thể sử dụng bình phun sương để giữ độ ẩm ổn định trong khu vực trồng nấm.

Ánh sáng: Nấm mối trắng không cần ánh sáng trực tiếp mà chỉ cần ánh sáng tán xạ vừa phải, vừa đủ để nhìn rõ vật thể trong phòng, như ánh sáng tự nhiên hắt qua rèm, hoặc đèn trắng mờ.

Không khí: Không gian trồng nấm cần đảm bảo thông thoáng, không quá kín, tránh ẩm mốc, bí hơi gây nhiễm bệnh hoặc cản trở sự hình thành quả thể.

Giá thể trồng nấm: Nấm mối trắng phát triển tốt nhất trên mùn cưa từ gỗ mềm như cao su, keo hoặc bạch đàn, phối trộn thêm cám gạo để bổ sung nguồn dinh dưỡng tự nhiên cho nấm.

pH: Giá thể hoặc đất trồng nên có độ pH trung tính hoặc hơi kiềm nhẹ, khoảng 6.5 đến 7.5, để hệ sợi phát triển mạnh và tránh hiện tượng nhiễm khuẩn.

Cần đảm bảo các điều kiện để nấm có thể phát triển tốt

Chuẩn bị dụng cụ và nguyên vật liệu để trồng nấm mối tại nhà

Bạn không cần phải có nhà xưởng lớn hay máy móc chuyên dụng để bắt đầu trồng nấm mối trắng. Với quy mô hộ gia đình, chỉ cần một vài vật dụng dễ kiếm cùng nguyên liệu đơn giản là đã đủ để tạo ra môi trường lý tưởng cho nấm phát triển.

Dụng cụ cần có:

Thùng xốp có nắp (loại giữ nhiệt), hoặc thùng nhựa, chậu nhựa to (30–60 lít).
Nắp hoặc tấm che thùng để giữ ẩm và hạn chế ánh sáng.
Nồi hấp (nồi cơm điện, nồi áp suất...) để khử trùng.
Bình xịt phun sương hoặc bình tưới.
Găng tay, khẩu trang, cồn sát khuẩn.

Nguyên vật liệu:

Mùn cưa gỗ cao su đã phơi khô (hoặc bã mía, rơm băm nhỏ).
Cám gạo hoặc bột bắp (5 đến 10% khối lượng mùn cưa).
Vôi bột để điều chỉnh pH của giá thể.
Nước sạch (không dùng nước giếng phèn).
Giống nấm mối trắng loại tốt từ các nhà cung cấp giống nông nghiệp chuyên nghiệp.

Một trong những nguyên liệu cần chuẩn bị trước khi trồng nấm mối trắng

Hướng dẫn chi tiết cách trồng nấm mối trắng tại nhà

Quy trình trồng nấm mối trắng tại nhà không quá phức tạp, nhưng đòi hỏi bạn cần làm đúng từng bước để đảm bảo phôi phát triển tốt, tỷ lệ mọc quả thể cao và cho thu hoạch đều. Hãy cùng bắt đầu từ công đoạn đầu tiên nhé!

Xử lý giá thể và phối trộn

Giá thể là môi trường sống của nấm nên cần đảm bảo sạch, tơi xốp và có độ ẩm phù hợp.

Nguyên liệu cần có:

Mùn cưa từ gỗ mềm (keo, cao su, bạch đàn): 100kg
Cám gạo hoặc bột bắp: 10kg (tỉ lệ 10:1)
Vôi bột: 1kg (giúp khử khuẩn và điều chỉnh pH)

Cách thực hiện:

Trộn đều mùn cưa với cám gạo, rắc thêm vôi rồi đảo đều một lần nữa.
Tưới nước từ từ, trộn đều và thử độ ẩm bằng tay: nắm lại thấy ẩm, có nước thấm tay nhẹ nhưng không nhỏ giọt là đạt.
Sau khi trộn, phủ bạt hoặc ni lông lên và ủ trong 1 đến 2 ngày để nguyên liệu hút ẩm đều.

Mẹo nhỏ: Nếu trời lạnh, có thể tăng thời gian ủ lên 3 ngày để hỗn hợp mềm hơn, dễ tạo sợi nấm.

Đóng bịch hoặc cho vào thùng trồng

Tùy điều kiện gia đình, bạn có thể chọn một trong hai cách:

Cách 1: Trồng trong túi nilon

Dùng túi PE dày chịu nhiệt (cỡ 20x35cm).
Cho giá thể vào 2/3 túi, nén nhẹ để tránh quá bí.
Dùng dây thun hoặc kẽm mềm buộc chặt miệng túi nhưng chừa một lỗ nhỏ (khoảng 1cm) để thoát khí.

Cách 2: Trồng trong thùng xốp hoặc khay nhựa

Lót đáy bằng túi lưới/ni lông đã được đục lỗ để thoát nước.
Dàn giá thể dày khoảng 15 đến 20cm, dùng tay nén nhẹ để tạo mặt phẳng.
Đậy nắp hoặc dùng khăn đen phủ lên.

Lưu ý: Không nén chặt tay quá mức khiến nấm khó phát triển.

Khử trùng và làm nguội

Khâu này giúp loại bỏ nấm mốc và vi khuẩn có hại trước khi cấy giống.

Cách hấp cách thủy đơn giản tại nhà:

Đặt túi hoặc thùng giá thể vào nồi hấp, đổ nước khoảng 1/3 đáy.
Đun liên tục trong 5–6 giờ (đối với bịch to) hoặc 3–4 giờ (đối với lượng ít).
Sau khi hấp, để nguội tự nhiên đến khi nhiệt độ bên trong còn khoảng 28-30°C.

Lưu ý: Không nên hấp quá lâu vì có thể làm mất dinh dưỡng trong giá thể.

Cấy giống nấm mối trắng

Đây là bước “gieo hạt” quan trọng, cần làm cẩn thận để tránh nhiễm khuẩn.

Cách làm:

Sát trùng tay và dụng cụ bằng cồn 70 độ.
Dùng tay sạch lấy giống nấm (mua sẵn dạng hạt hoặc cám khô) và cho vào giữa túi hoặc thùng giá thể, ấn nhẹ xuống khoảng 3-5cm.
Đậy kín lại và đặt nơi sạch, khô thoáng, tránh ánh nắng chiếu trực tiếp.

Không để nơi quá kín vì nấm cần không khí để phát triển sợi.

Phủ đất, ủ tối và tạo quả thể

Khi hệ sợi nấm đã ăn kín bề mặt (sợi trắng phủ đều, khoảng sau 10–15 ngày), tiến hành phủ đất để kích thích nấm ra quả.

Cách làm:

Dùng đất sạch, tơi, đã rây mịn (có thể dùng đất trồng rau hoặc đất tribat).
Rải đều lên bề mặt với độ dày 1 đến 1.5cm, sau đó tưới nhẹ giữ ẩm.
Duy trì độ ẩm bằng bình phun sương mỗi ngày.
Che lại bằng khăn đen hoặc túi đen để giữ tối và ẩm.

Sau 7–10 ngày, nếu điều kiện lý tưởng, nấm bắt đầu nhú khỏi đất và hình thành quả thể (tai nấm).

Trồng nấm mối trắng đơn giản tại nhà

Cách chăm sóc nấm mối sau khi trồng

Chăm sóc đúng kỹ thuật sẽ giúp sợi nấm lan nhanh, nấm mọc đồng loạt, không bị khô đầu hay thối gốc. Đây là giai đoạn bạn cần theo dõi sát, đặc biệt là về độ ẩm và môi trường đặt nấm.

Tưới nước đúng cách

Giai đoạn ủ tơ (10–15 ngày đầu): Dùng bình xịt phun sương nhẹ (loại dùng cho lan hoặc cây cảnh mini), tưới 2 lần/ngày vào sáng sớm và chiều tối. Chỉ tưới nhẹ mặt đất hoặc khăn phủ, không tưới trực tiếp vào giá thể.
Khi nấm bắt đầu nhú mầm: Giảm tưới xuống 1 lần/ngày hoặc cách ngày, tùy vào độ ẩm không khí. Nếu trời nồm hoặc ẩm cao thì ngưng tưới từ 1 đến 2 ngày để tránh úng.

Giữ môi trường ổn định

Đặt thùng hoặc bịch trồng ở nơi râm mát, kín gió, không có ánh sáng trực tiếp chiếu vào. Gợi ý: gầm cầu thang, hiên nhà có mái che, phòng kho mát, ban công kín,…
Tránh xê dịch hoặc rung lắc thùng trồng trong suốt quá trình, vì dễ làm rách tơ nấm.

Kiểm tra độ ẩm giá thể

Dùng tay sờ nhẹ vào đất phủ: nếu thấy đất tơi, hơi ẩm, không bết dính thì đạt.
Nếu đất khô, tưới sương nhẹ. Nếu đất ướt nhão, mở nắp hoặc khăn phủ 1-2 tiếng để thoáng khí, rồi kiểm tra lại.

Bao lâu thu hoạch? Cách thu và bảo quản nấm mối trắng

Thời gian từ lúc cấy giống đến khi thu hoạch thường khoảng 30–40 ngày, tùy điều kiện thời tiết, độ ẩm và chất lượng giống.

Nhận biết thời điểm thu hái chuẩn

Nấm sẽ nhú lên khỏi mặt đất khoảng 1-2cm, lúc này phần chân mập, mũ vẫn còn khép kín. Đây là lúc nấm đạt hương vị ngon nhất, ngọt đậm và giữ được kết cấu thịt chắc.
Nếu để quá lâu (nấm nở to), nấm dễ mất mùi vị đặc trưng và giảm dinh dưỡng.

Cách thu hái đúng

Dùng tay nhẹ nhàng xoay và nhổ cả cụm, kéo thẳng lên.
Không dùng dao, kéo cắt sát gốc vì dễ làm tổn thương phần sợi nấm phía dưới, ảnh hưởng đến các đợt nấm tiếp theo.

Bảo quản nấm sau khi thu

Dùng khăn giấy bọc từng cụm nấm, rồi cho vào hộp nhựa có đục lỗ (để thông khí).
Bảo quản ngăn mát tủ lạnh: giữ tươi được 2-3 ngày.
Nếu muốn để lâu hơn: sấy khô bằng máy sấy thực phẩm hoặc phơi trong phòng thoáng, tránh ánh nắng trực tiếp. Nấm khô có thể bảo quản vài tháng.

Thu hoạch và bảo quản nấm tốt sau khi thu hoạch

Một số lưu ý quan trọng để trồng nấm mối trắng thành công

Dù là trồng nấm với quy mô nhỏ tại nhà, bạn vẫn cần tuân thủ đúng kỹ thuật và vệ sinh để nấm phát triển tốt, cho năng suất cao và không bị nhiễm bệnh.

Khử trùng sạch sẽ toàn bộ dụng cụ

Tại sao phải làm? Nấm là loại sinh vật nhạy cảm. Nếu có vi khuẩn, nấm mốc hoặc tạp khuẩn xâm nhập, chúng sẽ cạnh tranh dinh dưỡng và giết chết sợi nấm mối.
Khử trùng thế nào?
- Rửa sạch tay, dao, thớt, thùng trồng bằng xà phòng.
- Sau đó, lau lại bằng cồn 70 độ hoặc trụng qua nước sôi nếu có thể.
- Với nồi hấp và giá thể, hấp kỹ đúng thời gian để tiêu diệt hoàn toàn mầm bệnh.
- Tay cấy nấm nên mang găng tay y tế, sát khuẩn cồn trước khi thao tác.

Duy trì nhiệt độ và độ ẩm ổn định

Nhiệt độ lý tưởng: Nếu lạnh quá, nấm chậm phát triển. Nếu nóng quá, tơ nấm yếu, dễ chết.
Độ ẩm cần thiết: Nhất là giai đoạn sợi nấm ăn kín và bắt đầu ra quả thể.
Cách kiểm soát tại nhà:
- Đặt thùng trồng trong khu vực mát mẻ, tránh nắng gắt, có thể gần vòi nước, trong nhà kho, gầm cầu thang…
- Dùng bình xịt phun sương 1-2 lần/ngày, giữ đất phủ luôn ẩm nhẹ.
- Nếu trời lạnh, có thể ủ khăn dày lên thùng hoặc đặt gần bóng đèn sưởi (cách xa tối thiểu 30cm).

Hạn chế mở nắp kiểm tra quá thường xuyên

Nhiều người trồng lần đầu hay tò mò, mở thùng/bịch kiểm tra liên tục khiến: Hơi ẩm bay mất, tơ nấm bị rách, chậm phục hồi, nhiễm tạp khuẩn từ không khí hoặc tay người

Giải pháp:

Chỉ nên mở nhẹ để kiểm tra 1-2 lần/tuần, sau khoảng 10 ngày đầu tiên.
Dùng đèn pin rọi nhẹ bên ngoài túi nilon hoặc nắp thùng để nhìn sợi nấm trắng mà không cần mở nắp.

Chọn giống nấm mối trắng uy tín, chất lượng

Giống quyết định đến 70% thành công. Nên chọn từ trung tâm giống, cơ sở nghiên cứu hoặc các cửa hàng uy tín, không mua hàng trôi nổi online.

Đặc điểm giống tốt:

Tơ nấm trắng đều, lan nhanh trong túi giống.
Không có mùi lạ, không bị ướt nhão hay đọng nước.
Đóng gói kỹ, có tem nhãn, nguồn gốc rõ ràng.

Những câu hỏi thường gặp về cách trồng nấm mối

Trồng nấm mối trắng bao lâu thì thu hoạch?

Thông thường, sau khoảng 30-40 ngày kể từ khi cấy giống, nấm mối trắng sẽ bắt đầu nhú lên mặt giá thể.

Có thể trồng nấm mối trắng quanh năm không?

Có thể, miễn là bạn kiểm soát tốt môi trường trồng như nhiệt độ (28–32°C), độ ẩm (75–90%) và ánh sáng.

Giống nấm mối trắng có thể tái sử dụng không?

Không nên tái sử dụng giống. Giống nấm sau khi cấy và phát triển sẽ suy giảm chất lượng, dễ nhiễm bệnh nếu tái dùng.

Có cần hấp giá thể trước khi trồng không?

Có. Hấp giá thể là bước bắt buộc để tiêu diệt vi khuẩn, nấm bệnh, côn trùng có hại trong mùn cưa và cám gạo. Nếu bỏ qua bước này, giá thể dễ bị nhiễm khuẩn, làm chết tơ nấm hoặc khiến nấm mọc không đều.

Trồng nấm mối trắng tại nhà không quá khó nếu bạn nắm vững các bước từ khâu chuẩn bị, cấy giống đến chăm sóc và thu hoạch. Với điều kiện môi trường phù hợp và sự tỉ mỉ trong từng công đoạn, hộ gia đình hoàn toàn có thể chủ động nguồn thực phẩm sạch, dinh dưỡng, thậm chí mở ra cơ hội kinh doanh hiệu quả. Hy vọng hướng dẫn chi tiết về cách trồng nấm mối trắng trong bài viết sẽ giúp bạn tự tin bắt tay thực hiện. Đừng quên truy cập Nông Nghiệp Phố để tìm mua dụng cụ phù hợp cho việc trồng tại nhà nhé!

THÔNG TIN LIÊN HỆ

Website: https://nongnghieppho.vn/
Hotline: 086 5399 086